แหล่งธรรมชาติที่สำคัญ

 

            แม่ออนเป็นเมืองที่น่าอยู่ เพราะผู้คนมีอัธยาศัยไมตรีดี นอกจากนี้ยังมีภูมิประเทศสวยงามและมีแหล่งธรรมชาติที่สำคัญมากมายด้วย แหล่งธรรมชาติเหล่านี้มีคุณค่าควรแก่การรักษาและเป็นสถานที่ที่เหมาะแก่การพักผ่อนหย่อนใจเป็นอย่างยิ่ง ดังพอจะรวบรวมแหล่งธรรมชาติที่สำคัญของแม่ออนได้ดังนี้

น้ำพุร้อน

            น้ำพุร้อนเป็นปรากฎการณ์ธรรมชาติที่เกิดขึ้นเนื่องจากภายในใจกลางของโลกยังมีความร้อนอยู่ เมื่อยู่ในทำเลทางธรณีวิทยาที่เหมาะสมเช่น บ้านหมู่ที่ 7 ตำบลบ้านสหกรณ์ ของแม่ออน ก็จะเกิดเป็นลำธารและบ่อน้ำร้อนขึ้น และหากทำการขุดเจาะลงไปก็จะเกิดแรงดันเป็นน้ำพุร้อนพุ่งขึ้นมาได้ น้ำพุร้อนและบ่อน้ำร้อนที่แม่ออนนี้ มีอุณหภูมิสูงถึงกว่าร้อนองศาเซลเซียส โดยในน้ำร้อนดังกล่าว จะมีแร่ธาตุที่เป็นประโยชน์อยู่หลายชนิดสำหรับมนุษย์ ดังนั้นผู้คนโดยทั่วไปจึงนิยมอาบน้ำแร่ธรรมชาติกันมากเพราะเชื่อว่าจะทำให้มีสุขภาพดีขึ้น และอาจเป็นการช่วยรักษาโรคผิวหนังได้

            ในปัจจุบันน้ำพุร้อนที่แม่ออนได้รับการพัฒนาให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สมบูรณ์ มีที่พัก มีร้านอาหาร และมีบริการอาบน้ำแร่ที่ทันสมัย โดยในแต่ละวันจะมีผู้คนไปศึกษาและท่องเที่ยวกันเป็นจำนวนมาก น้ำพุร้อนในแม่ออนมีอยู่สองแห่งได้แก่ น้ำพุร้อนสันกำแพง ดำเนินการร่วมกันระหว่างองค์การส่งเสริมการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยกับสหกรณ์การเกษตรหมู่บ้านสหกรณ์สันกำแพงและรุ่งอรุณรีสอร์ทดำเนินการโดยเอกชน

    

 

ถ้ำเมืองออน

            ถ้ำเป็นปรากฎการณ์ทางธรรมชาติอีกอย่างหนึ่งที่น่ามหัศจรรย์ ตั้งอยู่บริเวณหมู่บ้านสหกรณ์ 2 ตำบลบ้านสหกรณ์มีถ้ำต่างๆ มากมาย เช่น ถ้ำหมี ถ้ำงู ถ้ำตูบ ถ้ำลม ฯลฯ ถ้ำเหล่านี้อยู่ในอาณาบริเวณใกล้เคียงกัน มีถ้ำที่สวยงามมากได้แก่ ถ้ำเวียง และถ้ำเมืองออน ซึ่งถ้ำเมืองออนนั้นได้รับการพัฒนาให้เป็นสถานที่และแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญของแม่ออนในปัจจุบัน

            แต่เดิมถ้ำเมืองออนมีชื่อว่าถ้ำนมผา หรือถ้ำศีลา ซึ่งมีประวัติความเป็นมาอย่างพิสดาส โดยมีครูบาศรีวิชัย นักบุญแห่งล้านนาได้เคยมาบูรณะซ่อมแซมถ้ำแห่งนี้ และในปัจจุบันก็ได้มีการสร้างสถูปของครูบาศรีวิชัยไว้หน้าถ้ำเมืองออนเพื่อให้คนได้บูชากราบไหว้

            ภายในถ้ำเมืองออน มีหินงอกหินย้อยที่มีความสวยงามอยู่มากมาย และการเข้าไปชมหินงอกหินย้อยภายในถ้ำในปัจจุบันก็มีความสะดวกสบายมาก เพราะมีการทำถนนและบันไดไว้บริการอย่างดี รวมทั้งมีไฟฟ้าส่องให้ผู้ชมภายในถ้ำอย่างทั่วถึง ความงามของแสงไฟที่ส่องสะท้อนเกล็ดหินงอกหินย้อยเป็นประกายแวววาวสวยงามยิ่งนัก

 

น้ำตก

            ลำห้วยหรือลำธารต่างๆ ทำให้เกิดน้ำตกมากมาย น้ำตกแต่ละแห่งเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจที่ดียิ่งของมนุษย์เพราะมีความสวยงามและมีความเย็นสบาย ดังนั้นผู้คนจึงนิยมไปพักผ่อนที่น้ำตกกัน ในแม่ออนมีน้ำตกที่สวยงามอยู่หลายแห่ง ได้แก่

1. น้ำตกตาดเหมย

            ตั้งอยู่ที่หมู่ที่ 10 ของตำบลออนเหนือ เป็นน้ำตกซึ่งเกิดจากขุนน้ำแม่ออน โดยมีอยู่หลายชั้น ชั้นแรกเป็นชั้นที่น้ำตกสูงที่สุดโดยสูงราว  15 เมตร ความสูงของน้ำตกดังกล่าวทำให้เกิดละอองน้ำฟุ้งกระจายเป็นบริเวณกว้าง เมื่อต้องแสงอาทิตย์จะทอประกายเป็นสีรุ้งดูสวยงามมาก

2. น้ำตกแม่กำปอง

            ตั้งอยู่บ้านแม่กำปอง หมู่ที่ 3 ตำบลห้วยแก้ว เป็นน้ำตกที่เกิดจากลำน้ำแม่กำปอง ซึ่งมีหลายชั้น แต่ละชั้นจะมีความสวยงามแตกต่างกันไป การไปเที่ยวน้ำตกแม่กำปองจะมีความสะดวกพอสมควรเพราะมีทางรถยนต์วิ่งเข้าไปถึงชั้นที่ 1 ได้ และการไปเที่ยวน้ำตกแห่งนี้ยังเป็นโอกาสดีที่จะได้เยี่ยวชมวิถีชีวิตของชาวบ้านแม่กำปอง ซึ่งเป็นอาชีพที่สำคัญคือการทำสวนเมี่ยง

3. น้ำตกแม่ลาย

            ตั้งอยู่ที่บ้านแม่ลายหมู่ที่ 2 ตำบลห้วยแก้ว เป็นน้ำตกที่เกิดจากลำน้ำแม่ลาย น้ำตกแห่งนี้เป็นน้ำตกที่มีความสวยงามมากอีกแห่งหนึ่งและก็มีอยู่หลายชั้นเช่นกัน เสน่ห์ของน้ำตกแม่ลายอยู่ที่ยังคงความเป็นธรรมชาติไว้มากแม้อยู่ห่างไกลและการเดินทางจะไม่ค่อยสะดวกนัก

ผาน้ำลอดและสวนหินงาม

            ผาน้ำลอและสวนหินงามตั้งอยู่ที่หมู่ที่ 8 ตำบลห้วยแก้ว โดยผาน้ำลอดเป็นผาหรือหินขนาใหญ่วางคร่อมลำน้ำแม่ลายอยู่ เมื่อมองดูคล้ายถ้ำที่มีน้ำลอดไหลออกมา ส่วนสวนหินงามอยู่ห่างจากผาน้ำลอดประมาณ  1 กิโลเมตร เป็นบริเวณที่มีลานหินจำนวนมากอยู่ระเกะระกะคล้ายเป็นสวนหิน

            ทั้งผาน้ำลอดและสวนหินงามล้วนเป็นปรากฎการณ์ธรรมชาติที่เกิดชึ้นอย่างน่าฉงน สมควรจะได้รับการพัฒนาให้เป็นสถานที่ศึกษาและท่องเที่ยวของแม่ออนต่อไป

หินโยกหินคลอน

             หินโยกหรือหินคลอนเป็นก้อนหินขนาดใหญ่ ซึ่งเมื่อเข้าไปผลักจะโยกหรือคลอนได้ทั้งที่เมื่อพิจารณาดูแล้วไม่น่าจะโยกหรือคลอนได้ เพราะเป็นก้อนหินขนาดใหญ่ การโยกหรือคลอนของก้อนหินนี้เหมือนกับว่าถ้าผลักแรงก้อนหินก็อาจกลิ้งตกลงสู่เบื้องล่างได้โดยง่าย แต่เมื่อออกแรงผลักอย่างเต็มที่จริงๆ แล้วก้อนหินกับไม่ขยับโยกหรือสั่นคลอนมากขึ้นได้เลย ทำให้เป็นที่น่าอัศจรรย์ยิ่ง หินโยกหรือหินคลอนตั้งอยู่ที่หมู่ที่ 8 ตำบลห้วยแก้ว ระหว่างเส้นทางไปสู่บ้านแม่กำปอง

            แหล่งธรรมชาติที่สำคัญต่างๆ ดังกล่าว มามีทั้งความสวยงามและความน่าอัศจรรย์ใจ เหมาะแก่การท่องเที่ยวพักผ่อนและศึกษาเป็นอย่างยิ่ง ในปัจจุบันผู้คนต่างมาศึกษาหรือเที่ยวชมแหล่งธรรมชาติเป็นจำนวนมาก หากไม่มีการดูแล ระมัดระวัง ธรรม่ชาติสำคัญต่างๆ ก็อาจถูกทำลายได้โดยง่าย ดังนั้นชาวแม่ออนทุกคนจึงควรหวงแหนและอนุรักษ์ไว้ รวมทั้งผู้ที่มีหน้าที่โดยตรงในการป้องกันและดูแลรักษาก็ต้องปฏิบัติหน้าที่ด้วยความกระตือรือร้น นอกจากนี้ผู้มาเที่ยวชมหรือมาศึกษาก็ต้องใช้ความระมัดระวังไม่ทำลายธรรมชาติ รวมทั้งไม่ทิ้งเศษขยะเกลื่อนกลาด แหล่งธรรมชาติสำคัญต่างๆ จึงจะอยู่คู่โลก เพื่อเป็นมรดกที่มีค่าแก่คนรุ่นหลังสืบไปได้