ความเชื่อ

 

            ชาวแม่ออนมีความเชื่อตามอิทธิผลของคนล้านนาโดยทั่วไป คือเชื่อในเรื่องผี ได้แก่ ผีปู่ย่า ผีเส้าบ้าน ผีเส้าวัด ผีเจ้าตี้ ผีป่า ผีเมือง ผีเจ้านี้เจ้าตาง ผีกะ ผีหม้อนึ่งและผีขุนน้ำ รวมทั้งมีความเชื่อในเรื่อง ต้าวตังสี่และพระอุปคุต ความเชื่อเหล่านี้มีผลต่อแนวทางความประพฤติของคนในสังคม เป็นการกำหนดกรอบที่ควรปฏิบัติของคนในสังคม เป็นการกำหนดกรอบที่ควรปฏิบัติและเป็นการช่วยคุ้มครองธรรมชาติสิ่งแวดล้อมได้เป็นอย่างดี เพราะผู้คนที่มีความเชื่อจะไม่ทำให้ผิดผี ตรงกันข้ามจะพยายามทำในสิ่งที่ถูกที่ควรเพื่อความเป็นอยู่เย็นเป็นสุขและความเจริญรุ่งเรือง คนที่มีความเชื่อมักจะมีการเลี้ยงผี ในโอกาสต่างๆ เช่น เลี้ยงผีเส้าบ้าน ผีเส้าวัด ในวันสำคัญทางศาสนา เลี้ยงผีเจ้าตี้เมื่อคนในบ้านจะต้องทำกิจกรรมหนึ่งกิจกรรมใด เลี้ยงผีเจ้าตี้เจ้าตาง ผีป่า ผีเมือง เมื่อเดินทางไปถึงยังที่แห่งใดแห่งหนึ่ง เลี้ยงผีหม้อนึ่งเมื่อมีคนในบ้านเจ็บป่วยหรือเลี้ยงผีปู่ย่าปีละครั้ง เป็นต้น

            ส่วนการประกอบพิธีขึ้นต้าวตังสี่ เป็นการทำพิธีเพื่อบอกกล่าวแก่ท้าวจตุโลกบาลก่อนจะประกอบกิจกรรมงานมงคลต่างๆ ในบริเวณบ้านเรือน ถ้าเป็นงานมงคลที่จัดขึ้นในบริเวณวัด เช่น งานปอดหลวงจะทำพิธีพระอุปคุตแทน